Pijnklachten kunnen opeens ontstaan, zonder enige waarschuwing. Je wekker gaat en je wilt hem uitzetten. Ging dat altijd goed, nu voel je plots een hevige steek in je nek. Zomaar. Je denkt dat je net even verkeerd gelegen hebt, en dat het een momentopname is: een paar minuten rustig liggen en het gaat wel weg. Maar als je dan wilt opstaan, volgt er nog een steek. Bij het douchen kan je amper de shampoo pakken of een scherpe pijn geselt je nek. Zelfs je hoofd naar iemand keren is al een crime.
Vervolgens denk je hard na hoe dit toch heeft kunnen gebeuren. Loop ik verkeerd? Zit ik verkeerd? Til ik te zwaar? Of lag ik vannacht in een onhandige houding? Het is soms lastig de oorzaak te vinden voor pijn. Dat geldt net zozeer voor nekpijn. Bij Sleepwise ontmoet ik veel klanten die klagen over nekpijn. Ik kan ze niet vertellen hoe hun pijn ooit is ontstaan, maar wel adviseren wat ze het best kunnen doen om tijdens de slaap de klachten te verzachten of niet te laten verergeren. In deze blog wil ik het hebben over nek- en schouderpijn.
VAAK IS HET ONDUIDELIJK HOE DE KLACHTEN ONTSTAAN ZIJN
Ik zal eerst wat vertellen over nekpijn. Schouderpijn is vaak een nevenklacht door nekklachten, en zal ik niet uitgebreid behandelen (ook is overbelasting van de schouder vaak een oorzaak). Zoals ik net al schreef is het vaak onduidelijk hoe de klachten ontstaan zijn. Het kan stress zijn, overbelasting, een plotselinge foute beweging, een ongeluk of een verkeerde houding. Je hoeft bij nekpijn niet direct bang te zijn dat het iets ernstigs en blijvend is. Meestal is de pijn binnen een paar weken wel weg. Bij ongeveer 15% van de mensen is er sprake van chronische nekpijn. Dan hebben ze al langer dan zes maanden last.
WHIPLASH IS EEN BEKENDE NEKPIJN
Een bekende nekpijn is de whiplash. Dit ontstaat vaak bij een autobotsing. Als een auto je van achteren aanrijdt, slaat je hoofd met veel kracht naar achteren en dan naar voren. Je hebt niet alleen last van je nek, maar hebt onder andere ook last van duizeligheid en concentratieproblemen. Je kunt ook een spiertje verrekken. Je hoofd naar een bepaalde kant bewegen kan dan een pijnlijke activiteit worden. Oudere mensen hebben soms last van artrose. De gewrichtjes tussen de wervels slijten en veranderen dan. Chronische nekpijn is soms het gevolg. Zo zijn er nog meer uitingen van nekpijn.
Als nekpijn zich lang blijft voordoen, moet je een arts raadplegen. Maar je kunt zelf ook wat doen. Ga bij pijn niet de hele dag stilletjes in huis zitten, uit angst om te forceren. Verander je dagelijkse routine niet en probeer hetzelfde te doen wat je altijd deed én blijf bewegen. Ook kan het helpen om je nek te oefenen. Buig je hoofd enkele keren naar voren en naar achteren, kijk links en rechts over je schouder en beweeg je linkeroor naar je linkerschouder en je rechteroor naar je rechterschouder.
In het vervolg van deze blog beperk ik me verder tot tips en informatie hoe je door verstandig te slapen nekklachten kan voorkomen en verminderen. Slecht slapen doet nek – en schouderpijn doorgaans niet goed.
EEN HOOFDKUSSEN DIENT TE ONDERSTEUNEN
Een jonge vrouw rond de 25 jaar bezocht de winkel. Ze had net haar eerste appartementje gekocht en vond dat een goede aangelegenheid om een nieuw bed te kopen. Maar haar kussen wilde ze behouden. Daar lag ze al sinds haar tienertijd op en lag ‘gewoon’ nog lekker. Ze wilde een fijn en zacht matras waar ze goed in kon wegzakken. Ze had al wat voorwerk gedaan op internet en had een duidelijk doel voor ogen. Dat harde matras waar ze nu op lag ‘kon echt niet meer’, vond ze.
Het was zeker en vast de oorzaak dat ze de laatste tijd wat stijfjes was. Regelmatig begon de ochtend voor haar met nek-en schouderklachten. Niet zo erg dat ze niet kon functioneren, maar ‘het moet niet erger worden’. Het kon heel goed haar matras zijn, maar ze stond er niet bij stil dat het ook aan haar kussen kon liggen. Ze sliep al ruim tien jaar op hetzelfde kussen en was er zo zeer aan gehecht, dat het niet in haar opkwam dat haar klachten misschien wel hierdoor ontstonden.
SOMMIGE MENSEN LIGGEN WEL 10 JAAR OP HETZELFDE HOOFDKUSSEN
Veel slapers liggen al jarenlang op hetzelfde hoofdkussen. Soms wel meer dan tien jaar. Ze zijn er aan gewend en aan gehecht. Goede hotelkussens ten spijt; ook op reis willen sommige slapers het liefst de nacht doorkomen op hun eigen kussen. Bedenk echter dat kussens na drie à vier jaar op het eind van hun latijn zijn en vervangen moeten worden. Het is niet alleen hygiënisch om hem te vervangen – een mens verliest per nacht ongeveer een halve liter vocht via transpiratie, adem en speeksel en is een vrijplaats voor huisstofmijt, schimmels en dode huidcellen – na jaren trouwe dienst is de rek uit het kussen en geeft hij minder steun.
Een ondersteunend kussen is het kussen die ervoor zorgt dat je wervelkolom recht en in een natuurlijke houding ligt. Slaagt jouw kussen hier niet of onvoldoende in, dan maken je spieren tijdens je slaap overuren om de incorrecte slaaphouding aan te passen. Een mogelijk gevolg is een onrustige nacht dat je uit je slaap houdt en bij het opstaan last van je rug, schouders of nek. Gebeurt dit meer dan één nacht, dan kunnen de klachten verergeren.
Er zijn heel veel soorten kussens in verschillende maten, materiaal en hardheid. Wat nu de perfecte kussen voor jou is, is puur persoonlijk. Bij Sleepwise maken we een uitgebreide analyse met de klant en stellen een slaapprofiel samen. Je kunt een kussen uitproberen in de winkel, maar ook thuis. Na aankoop heb je een week om het kussen te ruilen.
IK ZAL IN HET KORT EEN PAAR KUSSENS BESPREKEN:
DONSKUSSENS
Dit kussen is gevuld met dons en/of veren. Hoe meer dons in het kussen, hoe zachter het kussen is, hoe meer veren, hoe harder het kussen is. Het is het meest kneedbaar en opschudbaar, zodat je het kunt aanpassen aan je wensen. Dit kussen ligt vaak lekker fris en is ook het populairst onder slapers. Nadeel is echter dat het ook tijdens de nacht nog kneedbaar is, waardoor de positie van je nek hoger of lager komt te liggen. Dit doet afbreuk aan de perfecte slaaphouding en kan daardoor dus nek- en schouderklachten veroorzaken. Uitzondering hierop vormt het drie-kamer-donskussen. Bekijk deze video maar eens:
SYNTHETISCHE KUSSENS
Dit kussen bevat vaak kunstvezels die variëren in zachtheid. Ook deze soort is kneedbaar en opschudbaar. Voor slapers met een wat bescheidener budget zijn deze kussens een goede keuze. Of het kussen in goede vorm blijft hangt af van de plek waar je je aankoop doet. Als de kwaliteit van de comforel goed is, blijven ze wel goed in vorm. Maar koop je je kussen bijvoorbeeld op de markt, dan is het maar de vraag of de goede vorm behouden blijft. Als je het kussen in een bepaalde vorm hebt gekneed gaat het snel weer terug naar zijn originele vorm. Daardoor ondersteunen lang niet alle synthetische kussens goed.
VISCO-ELASTISCH OF TRAAGSCHUIMKUSSEN
Dit soort kussens zijn ergonomische kussens. Deze kussens nemen volledig de vorm van je hoofd en nek aan en verdeelt zo de druk van je lichaam. Het zorgt daarom voor een goede ondersteuning tijdens de slaap en vermindert de kans op nek- en schouderklachten. In tegenstelling tot het donskussen en synthetische kussen is het niet kneedbaar of opschudbaar. Of het kussen ook goed ventileert ligt aan het type kussen. Als die van traagschuim op basis van bio soya is of van Tempur met Breeze-materiaal, heb je een goed ventilerend kussen.
ORTHOPEDISCHE KUSSENS
Voor mensen die al wat langer nekklachten ondervinden of bijvoorbeeld te kampen hebben met een whiplash zijn orthopedische kussens aan te raden. Deze kussen zijn voorgevormd en dwingen je in een bepaalde slaaphouding. Door deze houding aan te nemen komt dat het herstel ten goede of biedt bij chronische nek – en schouderpijn het beste comfort. Het materiaal loopt uiteen van schapenwol tot traagschuim. Bij de keuze van dit type kussen is het verstandig om dit goed door te nemen met arts of fysiotherapeut.
De keuze voor je kussen is ook nog afhankelijk van je slaaphouding en matras. Slaap je op je zij dan moet het kussen de afstand tussen de schouder en hals opvullen, slaap je op de rug dan moet het kussen je nekwervels ondersteunen. Buikslapers hoeven niet eens per se een kussen te hebben, maar er zijn kussens die speciaal ontworpen zijn voor buikslapers (de Tempur Ombracio bijvoorbeeld) En hoe harder het matras is hoe dikker je kussen moet zijn. Anders lig je te hoog of zak je juist te veel weg. In beide gevallen ligt je lichaam niet zoals het zou moeten en liggen lichamelijke klachten op de loer.
EEN GOEDE SLAAPHOUDING IS GOED VOOR JE NEK
Zoals ik al eerder in deze blog én andere blogs schreef is de beste houding voor je lichaam de houding waarin de wervelkolom in rechte en natuurlijke houding ligt. Het is de crux om zo de hele nacht te blijven liggen. Een goed matras, een passende kussen en een geschikte lattenbodem helpen daarbij. Ook externe factoren als de temperatuur op je kamer, geluidsoverlast of ziekte spelen daarin een rol. Kortom: zo eenvoudig is het niet om de perfecte slaaphouding te benaderen. Toch is het raadzaam om de beste houding na te streven wil je de kans op nek – en schouderklachten zo klein mogelijk houden. Als je al je hele leven gewend bent aan éen slaaphouding is het zeer lastig om dit aan te passen. Toch is het verstandig je slaapgedrag te veranderen, vooral als je merkt dat je klachten krijgt.
De beste slaaphouding is liggen op je zij. Dat is wetenschappelijk aangetoond. De zijligging verkleint bovendien het risico op Alzheimer, Parkinson en andere neurologische ziekten.
DE MEESTE MENSEN LIGGEN OP HUN ZIJ
De meeste slapers liggen dan ook op hun zij. Liefst 75 procent van de Belgen en Nederlanders zijn zijslapers. Ook veel rugslapers zullen zonder het te weten automatisch op hun zij gaan liggen als ze in diepe slaap verkeren. De zijligging is zoals gezegd de beste houding om pijn aan nek en schouders te voorkomen omdat ook hier de ruggengraat recht ligt tijdens je slaap. De beste wijze van zijligging is met de knieën een beetje gebogen en de onderste arm gelegen voor de borst. Op sommige plekken in het lichaam neemt de druk wel toe bij een zijligging. Daar is dan meer ondersteuning nodig.
Voordat je als mens op deze wereld bent, zit je negen maanden in een foetushouding in de baarmoeder; met opgetrokken handen en armen en de benen licht gebogen. Voor de ontwikkeling van de baby is het goed, maar als slaaphouding is het een stuk minder goed. Je lichaam vouwt zich op en de natuurlijke houding van de wervelkolom is ver te zoeken. Het is enkel een goede houding als je een snurker bent. In de foetushouding zal je minder snurken. Maar dat is vooral een positief effect voor diegene die naast je ligt.
DE BUIKLIGGING IS NIET AAN TE RADEN
De slechtste slaaphouding is de buikligging. Je hoofd en je nek worden geblokkeerd en je hoofd draait bijna 90 graden. Je nek ondervindt dan een immense druk. Niet alleen veroorzaakt het nekpijn, maar ook hoofdpijn, rugpijn en lamme spieren. Als je geen kans ziet om de buikligging te voorkomen, kun je het best geen kussen gebruiken. Zo staat de nek niet nog meer onder druk. Slaap je liever wél op een kussen, dan zijn er kussens die ontworpen zijn voor de buikslaper. Zo heeft slaapfabrikant Tempur het Tempur Ombracio hoofdkussen. Dit kussen ziet er een beetje uit als een ster. Het heeft inkepingen aan de zijkant. Het heft het bovenlichaam een stukje op, waardoor ademhalen eenvoudiger wordt (mede door de inkepingen van het klaverblad) en biedt ergonomische comfort voor hoofd, nek en schouders.
Wat het beste voor jou is, kan je het best beoordelen als je kussens, matrassen en bedden uitprobeert. Laat je uitgebreid adviseren en maak een weloverwogen beslissing over een aankoop. Je gezondheid staat voorop. Bij Sleepwise staan we voor je klaar om deskundig advies te geven.
SAMENVATTING
De oorzaak van nek- en schouderpijn is soms lastig te achterhalen, maar niet zelden hebben de pijnen te maken met de manier waarop je slaapt of de materialen (kussens) die je gebruikt.
In deze blog heb ik een paar kussens met je besproken:
- Donskussen
- Synthetische kussen
- Traagschuim kussen
- Orthopedisch kussen
Tevens heb ik de diverse lighoudingen met je besproken en hebben we geconstateerd dat de zijligging het beste is en de buikligging de minst voordelige. Hopelijk kun je op basis van deze tips en informatie een weloverwogen beslissing maken om van je nek- en schouderpijn af te komen. Slaap lekker (en pijnvrij)!
Buikslapen, last van je nek? Hier de oplossing: https://youtu.be/DSwxN1qDCBU